بیشتر ما فراموش کاری و سایر اختلالات حافظه را تجربه کرده ایم. احتمال بروز این قبیل اختلالات با افزایش سن بیشتر می شود. به رغم اینکه همه سالمندان با چنین مشکلی روبه رو نیستند اما بسیاری از آنها از حواس پرتی و فراموشی شکایت دارند. این قبیل اختلالات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ممکن است علت اصلی مشکل، یک آسیب فیزیولوژیک مغزی باشد. دمانس، دلیریوم و یا سایر آسیبهایی که ممکن است به علل مختلف به ساختار مغز آسیب بزنند می توانند سبب بروز فراموشی در سالمندان شود که در بیشتر مواقع حافظه کوتاه مدت فرد دچار تخریب می شود. به این معنا که سالمند قادر است خاطرات مربوط به گذشته های دور را به خوبی به خاطر بیاورد اما نمی تواند به یاد بیاورد که مثلا امروز ظهر نهار چه غذایی میل کرده است. ممکن است سالمندی که با چنین مشکلی رو به روست در یک ملاقات 1 ساعته چندین بار یک سوال را بپرسد و یا یک خاطره ساختگی را بار ها و بار ها تعریف کند. متاسفانه وقتی ساختار فیزیولوژیک مغز آسیب می بیند امکان برگشت به حالت قبل، به ویژه در سنین بالا وجود ندارد. داروها و بسیاری از درمان های پیشنهادی تلاش می کنند تا جلوی گسترش بیشتر مشکل را بگیرند.

علل روانشناختی نیز می تواند در بروز برخی اختلالات حافظه دخیل باشد. درگیری های ذهنی بیش از حد، تنش و سایر مشکلات روانشناختی مثل افسردگی ممکن است فرد را دچار فراموشی کند. در چنین مواردی بهتر است از یک متخصص حیطه بهداشت روان کمک بگیرید تا با درمان علت اصلی مشکل حافظه را بهبود بخشد. 

بی تردید بروز این اتفاقات به ویژه برای افرادی که دوستشان داریم خوشایند نیست. کاملا طبیعی است که این قبیل حواس پرتی ها از جانب عزیز بزرگواری که زمانی کاملا توانمند و هوشیار بود، سبب ناراحتی همه ما خواهد شد. اما بهتر است به جای ناراحتی و نگرانی بابت شرایط پیش آمده به دنبال راهکارهایی باشیم تا بتوانیم به رغم وجود چنین اتفاق ناخوشایندی تعامل کارآمدی با سالمند داشته باشیم و تا حد امکان کمک کنیم اختلال حافظه گسترش بیشتری پیدا نکند.

در برخورد با فردی که دچار اختلال حافظه است باید بسیار دقت کنیم. گرچه ممکن است فرد واقعا برخی امور را به خاطر نیاورد اما ممکن است عدم تلاش برای یادآوری برخی خاطرات بیشتر نوعی مقاومت از جانب سالمند باشد. ممکن است سالمند هوشیار تلاش کند با این روش اطرافیانش را امتحان کند. پس پیشنهاد می شود در هیچ موردی به سالمند دروغ نگویید. مراقب باشید با نگاه تحقیرآمیز یا تمسخر با گفته های سالمند برخورد نکنید. درست است که سالمند به یاد نمی آورد که این سوال را از شما پرسیده است اما در شرایطی که هوشیار باشد کاملا متوجه رفتار نادرست شماست و این امر می تواند تاثیر بسیار نامطلوبی بر روحیه او داشته باشد. پس با صبوری و محبت بارها و بارها حرفهایش را بشنوید و پاسخ دهید.

برای تقویت حافظه سالمندان می توان از بازی ها و فعالیت های مختلفی کمک گرفت. بازی های زیادی در بازار موجود است که برای تقویت حافظه کوتاه مدت به کار می رود. جور کردن اشکال مشابه و پیدا کردن تصاویر مشابه از این جمله بازی هاست. حل جدول، تلاش برای یادآوری خاطرات دور و نزدیک، شطرنج و حفظ کردن شعر به تقویت حافظه سالمند کمک زیادی خواهد کرد. چنانچه این فعالیت ها به شکل بازی و سرگرمی انجام شود می تواند در روحیه سالمند تاثیر دوچندانی داشته باشد.

در صورتی که سالمند بزرگوار دچار اختلال حافظه است بهتر است تنها از منزل خارج نشود، تنها در منزل نباشد و به او برای استفاده از ابزارهای کمکی آموزش داده شود. بهتر است کارهای مهمی که باید انجام دهند را روی کاغذ بنویسند و همواره آن را در اختیار داشته باشند. بهتر است اسامی افراد مهم و تلفن هایشان در دسترس سالمند قرار گیرد. بهتر است آدرس و شماره تلفن یک آشنا در جیب آنها باشد تا چنانچه مسیر خانه را گم کردند از دیگران کمک بگیرند.

به یاد داشته باشید ممکن است فراموشکاری سالمند به هر شکل شما را آزار دهد. ممکن است از دیدن عزیزتان که در چنین شرایطی است آشفته شوید و عکس العمل های نا مناسب نشان دهید. شاید کلافه شوید که او مرتب یک حرف را تکرار می کند. شاید سالمند از شما ناراحت شود که به دیدنش نمی آیید و این در حالی است که شما مرتب به او سر می زنید و او فراموش می کند. به یاد داشته باشید تذکر این مطلب که شما دچار فراموشی شده اید یا بارها این حرف را زده اید کمکی به سالمند نخواهد کرد و تنها او را نگران تر می کند. در چنین مواردی بهتر است حتما از یک متخصص کمک بگیرید تا بتوانید رفتارتان را مدیریت کنید. مهم است که رفتارهای سنجیده و معقول را بشناسید و بتوانید در شرایطی که آشفته می شوید از آنها استفاده کنید.

نکته آخر آنکه فرقی نمی کند فراموشی به چه دلیل رخ دهد، حتما باید با متخصص مشورت کنید و راهکارهایی را که از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند بشناسید.